Dzieci w wieku przedszkolnym często chorują, co wynika z niedojrzałości układu odpornościowego.

Na jakie objawy zwracać szczególną uwagę? Jak reagować w takiej sytuacji? Czy chorobom można zapobiec?

Większość chorób zakaźnych jest bardzo zaraźliwa i łatwo przenosi się na inne osoby. W grupach przedszkolnych o to nietrudno, bo – jak wiadomo – dzieci często się przytulają, wymieniają łyżeczkami, kubeczkami, kichają czy kaszlą bez zakrywania ust. Z tego powodu chore dziecko należy szybko od grupy odizolować, aby nie doszło do rozprzestrzeniania się choroby.

Niepokojące objawy

W przypadku pojawienia się objawów wskazujących na chorobę zakaźną należy natychmiastowo odebrać dziecko z przedszkola.

 

Do objawów takich należą:

• gorączka i stan podgorączkowy,
• wysypka, rumień,
• świąd,
• zaczerwienienie śluzówek oka, wydzielina ropna, silne łzawienie,
• biegunka, wymioty, ból brzucha,
• silny kaszel lub intensywny katar.

W przedszkolu nie wolno podawać dziecku leków, gdyż po podaniu każdego specyfiku, nawet po leku przeciwgorączkowym, może nastąpić niepożądana reakcja (np. alergiczna).

Najczęściej występujące choroby:

1. Ospa wietrzna
2. Choroba bostońska
3. Mononukleoza zakaźna
4. Infekcje żołądkowo-jelitowe
5. Owsica i glistnica

Ospa wietrzna

Ospa wietrzna jest jedną z najbardziej zakaźnych chorób wieku dziecięcego, przebiegającą z gorączką i wysypką pęcherzykową na skórze i błonach śluzowych.

            Ospa wietrzna występuje endemicznie na całym świecie. Wirus szerzy się najczęściej drogą kropelkową i wnika do organizmu człowieka przez błonę śluzową górnych dróg oddechowych. Zakażenia wewnątrzmaciczne płodu występują rzadko.

Źródłem zakażenia jest człowiek chory na ospę wietrzną lub półpasiec. Jest on jedynym gospodarzem i rezerwuarem wirusa w przyrodzie, który poza organizmem człowieka szybko ginie. Odporność po przebytym zachorowaniu jest trwała.

Okres wylęgania: 14–21 dni.

Objawy

Choroba może rozpoczynać się objawami zwiastunowymi, tj. złym samopoczuciem, bólami mięśni, głowy, gorączką, biegunką. Po tym okresie następuje wysyp wykwitów – drobnych, czerwonych plamek rozrzuconych nieregularnie na skórze tułowia i twarzy oraz – w przeciwieństwie do innych chorób wysypkowych – na owłosionej skórze głowy. Część z nich zanika, pozostałe ulegają szybkim zmianom i w ciągu kilkunastu godzin przechodzą przez kolejne stadia rozwoju, od różowej plamki przez grudkę do wytworzenia delikatnego pęcherzyka otoczonego czerwoną obwódką. Pęcherzyki wypełnione są początkowo wodnistym, jasnym („perełki”) płynem, a następnie mętnym. W kolejnym etapie zapadają się lejkowato, zasychając w strupki, trzymające się dość mocno podłoża. Po ich odpadnięciu pozostają blizny, otoczone czasem brązową obwódką. W ciężkich przypadkach ospy wietrznej zmiany skórne mają charakter wysypki krwotocznej.

Bardzo charakterystyczne jest występowanie wysypki w kilku rzutach. Daje to wielopostaciowość zmian skórnych, ponieważ obok siebie znajdują się wykwity w różnych stadiach rozwoju.

Wysypka powoduje swędzenie, natomiast zdrapywanie krost może pozostawić ubytki naskórka. Często wykwity występują na błonach śluzowych, szczególnie jamy ustnej, krtani, jelit, warg sromowych, w okolicy ujścia cewki moczowej, rzadziej na spojówkach i strunach głosowych.

Choroba może przebiegać łagodnie, z niewielkimi objawami ogólnymi i kilkoma wykwitami aż do wielu setek wykwitów i znacznej toksyczności z wysoką gorączką.

Zakaźność

Utrzymuje się 2 dni przed pojawieniem się wysypki do czasu odpadnięcia strupków.

Leczenie

Wyłącznie objawowe, polegające na obniżaniu gorączki oraz łagodzeniu świądu za pomocą przepisanych przez lekarza środków przeciwświądowych. Miejscowo na skórę można zastosować płynny puder. Skutki drapania minimalizujemy przez obcięcie dziecku krótko paznokci, a na noc zakładamy mu bawełniane rękawiczki. Codzienna zmiana ubrania, pościeli i kąpiele z dodatkiem płynów antyseptycznych zmniejszają częstość nadkażeń bakteryjnych.

Tak jak w przypadku każdej choroby, należy zapewnić dziecku spokój, dostarczać mu płyny – często i w dostatecznej ilości – i w miarę możliwości dobrze odżywiać. W razie wystąpienia powikłań konieczne jest leczenie szpitalne.

Mononukleoza zakaźna

Czynnikiem chorobotwórczym mononukleozy zakaźnej jest wirus Epsteina-Barr z grupy wirusów opryszczki. Zespół podobny do mononukleozy mogą wywoływać również inne wirusy i pierwotniak Toxoplasma gondii. Wirus Epsteina-Barr przenoszony jest ze śliną (tzw. choroba pocałunków) lub rzadziej drogą transfuzji krwi. Zakażenie raczej nie przenosi się drogą kropelkową ani przez przedmioty codziennego użytku.

Objawy

Pierwotne zakażenie wirusem Epsteina-Barr u małych dzieci przebiega zwykle bezobjawowo lub powoduje łagodne niespecyficzne objawy, jak: zapalenie gardła, migdałków podniebiennych, przedłużającą się gorączkę z powiększeniem lub bez powiększenia węzłów chłonnych. U dzieci starszych po okresie inkubacji trwającym 2–7 tygodni często występuje początkowo złe samopoczucie, ból głowy, brak łaknienia i dreszcze. Po tym okresie występują klasyczne objawy mononukleozy zakaźnej, tj. wysoka gorączka, ból gardła spowodowany ostrym stanem zapalnym – anginą z obfitym błoniczopodobnym ropnym nalotem, a także niebolesne powiększenie węzłów chłonnych.

Charakterystyczne są również wybroczyny na podniebieniu miękkim oraz obrzęk powiek. Często pojawia się wysypka plamisto-grudkowa na tułowiu i kończynach. Choroba ma długotrwały (często 1–3 miesiące) przebieg oraz równie długi okres rekonwalescencji.

Przewlekłe postacie zakażenia mogą występować przez wiele lat jako „zespół przewlekłego zmęczenia”, powiększenie węzłów chłonnych czy stany podgorączkowe.

Leczenie

Zaleca się wypoczynek w łóżku, środki przeciwgorączkowe. W przypadku wtórnych nadkażeń bakteryjnych należy zastosować antybiotykoterapię.

Choroba bostońska

Tak zwana choroba bostońska wywołana przez wirus bostoński najczęściej atakuje na przełomie lata i jesieni. Może się pojawić w przedszkolu, szkole czy zakładzie pracy, a dzieci są na nią szczególnie narażone. W części wrocławskich przedszkolach pojawiły się ostrzeżenia, że pojawił się tam wirus bostoński. Choroba bostońska jest zakaźna – czy należy się jej bać?

 – Wirus bostoński czy choroba bostońska to popularna nazwa, ale błędna – tłumaczy dr hab. prof. Leszek Szenborn, kierownik Katedry i Kliniki Pediatrii i Chorób Infekcyjnych Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr 1 we Wrocławiu,

Czym naprawdę jest choroba bostońska? – Prawidłowa jest nazwa wysypka bostońska. Jest ona wywołana przez enterowirusy, najczęściej coxsackie. Z naukowego punktu widzenia nie ma czegoś takiego jak choroba bostońska czy wirus bostoński – tłumaczy prof. Szenborn.

Choroba bostońska – objawy

Wysypka bostońska to inaczej „choroba dłoni, stóp i ust” albo enterowirusowe pęcherzykowe zapalenie jamy ustnej z wypryskiem. Przez zmiany skórne najczęściej zaatakowane są obszary dłoni, spód stóp i usta. Choroba bostońska może przebiec bezobjawowo, ale często występują dokuczliwe zmiany.

– Wysypką pokrywają się dłonie, stopy i jama ustna. Towarzyszy temu zapalenie gardła. Bardzo rzadko występuje zapalenie opon mózgowych – wymienia prof. Szenborn. Może wystąpić też gorączka lub brak apetytu. Jeśli owrzodzenie zaatakuje pośladki – to też może być choroba bostońska.

Choroba bostońska – leczenie

W warunkach polskich choroba bostońska przebiega raczej łagodnie. Wysypka bostońska utrzymuje się 7-10 dni. Ustępuje sama. Stosuje się jedynie leczenie objawowe. Lepiej zapobiegać – myć ręce i unikać częstego kontaktu z osobami, którym dolega wysypka bostońska. Choroba jest bowiem zakaźna.

Szczególnie narażone na zachorowanie są dzieci, podobnie jak są podatne na działanie innych wirusów. Wirus bostoński jest częstą chorobą wieku dziecięcego. Wirus bostoński najgroźniejszy jest latem i jesienią, pogoda sprzyja jego rozwojowi.

Infekcje żołądkowo-jelitowe

Najczęściej spowodowane są przez zakażenie wirusowe, a do ich przeniesienia dochodzi drogą kropelkową lub przez kontakt bezpośredni. Objawem choroby mogą być: biegunka, nudności, wymioty, bóle brzucha. Dziecko nie chce jeść, płacze, niekiedy pojawia się gorączka. Podstawą leczenia jest nawadnianie dziecka. Należy też zastosować lekkostrawną dietę, można podać preparaty zawierające probiotyki. Konieczna jest obserwacja maluszka pod kątem objawów odwodnienia, do których należą: suchy język, zapadnięte gałki oczne, bardzo mocne pragnienie, oddawanie małych ilości moczu, wystąpienie zaburzeń świadomości. Pomóc w uniknięciu choroby może ścisła higiena, przede wszystkim częste
i dokładne mycie rąk.

Owsica i glistnica

Najczęściej pojawia się owsica. Zarówno w przypadku owsicy, jak i glistnicy, aby doszło do zakażenia, muszą zostać połknięte jaja pasożyta. Jaja owsika mogą przetrwać na bieliźnie osobistej, pościeli, ręcznikach, dywanach, a nawet maskotkach. Jaja glisty w sprzyjających warunkach mogą przetrwać wiele lat w glebie. Najczęstszym objawem owsicy jest świąd odbytu, zwłaszcza w godzinach popołudniowych i wieczornych. Oba pasożyty mogą wywołać bezsenność, bóle brzucha, utratę apetytu, dziecko może się łatwo irytować, być rozdrażnione. Natomiast specyficznym objawem glistnicy może być kaszel, gdyż larwa z jelit wędruje do układu oddechowego. Aby zapobiec chorobom, należy przestrzegać zasad higieny – konieczne jest częste mycie rąk i dokładne mycie warzyw i owoców; ponadto wskazane jest częste pranie ręczników, bielizny, maskotek, dywanów. W przypadku infekcji wymagane jest leczenie wszystkich domowników i równoczesna zmiana pościeli, ręczników (niezbędne jest pranie w wysokiej temperaturze oraz prasowanie, aby skutecznie zniszczyć jaja pasożyta). Najczęściej po dwóch tygodniach leczenie należy powtórzyć